Om op deze vraag verder in te gaan, dacht ik dat het misschien interessant was om eens te kijken of kinderen begrijpen wat 'dood' nu precies betekent. Voordat kinderen ze vragen kunnen stellen over de dood, moeten ze het natuurlijk eerst wel begrijpen, daarna kunnen ze erover nadenken en tot slot kunnen ze er dan ook vragen over stellen. Niet alle kinderen weten wat 'de dood' is, dit is uiteraard afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Ik heb mij niet enkel beperkt tot de kleuterleeftijden, maar ook tot oudere kinderen, zo wordt het duidelijk op welke leeftijd kinderen pas echt goed weten wat dood zijn betekent.
Kinderen van 0 tot 3 jaar
Hij kleiner de kinderen zijn, hoe minder besef ze hebben van de dood. Voor hen is verschil tussen levende en niet-levende personen en dieren onduidelijk. Wat ze uiteraard wel kennen is verlies, niet zozeer wanneer er iemand dood gaat, maar wel wanneer ze van mama of papa gescheiden worden. Kinderen van 0 tot 3 jaar zijn nog niet bang voor dode personen of dieren. Het is natuurlijk wel belangrijk dat je hen er niet bang voor maakt.
Kinderen van 3 tot 6 jaar
In tegenstelling tot de peuters, kennen kleuters van 3 tot 6 jaar wel een onderscheidt tussen levende en niet-levende personen of dieren. Het kan zelf zijn dat ze over de dood praten en er in hun spel gebruik van maken. Wat de dood precies betekent en dat de dood iets permanent en blijvend is, weten ze nog niet. Ze gaan een dode eerder zien als een persoon of dier dat slaapt, ze leggen hier eerder een link naar. De link tussen dood en verdriet wordt ook stilaan duidelijk.
Op deze leeftijd hebben kinderen nog niet veel vragen, de vragen die ze stellen gaan eerder over hoe, wat en waarom. Zoals bv. Kon de dokter hem niet beter maken?
Kinderen van 6 tot 9 jaar
Stilaan begint het besef van de dood te komen, dit gebeurd op een leeftijd van 6 tot 9 jaar. Het begint de kinderen duidelijk te worden dat dood echt iets permanent is. Het feit dat je soms de dood niet kan voorkomen, is moeilijker om te begrijpen. Het is voor deze kinderen heel moeilijk, ze raken in de war en bang. Wat hen vooral bang maakt is dat iemand die ze graag zien dood kan gaan. Een terugval naar bijvoorbeeld problemen met zindelijkheid of huilen aan de schoolpoort kan hierbij optreden, enkel en alleen uit verlatingsangst dat zomaar iedereen plots kan verdwijnen. Zeer opvallend aan de vragen van deze oudere kinderen is dat ze zeer gefixeerd zijn op realistische van de dood. Het gaat om vragen zoals bv.‘Waarom heeft opa nog een bril op? Hij kan nu toch niks meer zien...
Kinderen van 9 tot 12 jaar
De dood is voor kinderen van 9 tot 12 jaar al veel duidelijker, zij weten dat alles wat leeft ook dood kan gaan. Ze weten ook dat de dood een gevolg kan zijn van verschillende dingen, zoals bv. ziekte of ouderdom.
Wat typerend is aan deze leeftijdgroep is dat ze hun verdriet ook alleen een plaats kunnen geven en dat ze er dus niet altijd een volwassene voor nodig hebben.
Kinderen van 12 jaar en ouder
Pas vanaf deze leeftijd zijn kinderen er zich bewust van dat de dood soms onvermijdelijk is. Het probleem is wel dat ze ervan uit gaan dat het niet bij mensen die ze goed kennen gebeurt. Deze leeftijdsgroep is vooral sterk bezig met het waarom van dingen, ze probeer na te gaan met de zingeving van het leven.De vragen die ze stellen gaat verder dan alleen "waarom is hij gestoven?" Zoals bv. waarom leven we? Waarom gaan niet alleen oude mensen dood?
Besluit
Door kort in te gaan op het besef van de dood bij kinderen, heb ik nu een beter zicht op de manier waarop kinderen de dood zien. Aan de hand hiervan, kan ik ongeveer inschattten op welke manier ze vragen gaan stellen en over welke aspecten van de dood de vragen mogelijk kunnen gaan. Een kind van 7 jaar zal bijvoorbeeld meer realistische vragen stellen en een kind van 4 zal eerder praktische vragen stellen.
Bron:
De sokken van de olifant, Rouwen, [online]. Beschikbaar. http://www.desokkenvandeolifant.be/rouwen/babys-tot-kleuters-(0-6-jaar)
Meerts,N. (2013). Kinderen en afscheid. [online]. Beschikbaar. http://afscheidvanhetleven.weebly.com/kinderen-en-afscheid.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten