Lezersbrief voor klasse

Beste lezers van Klasse,

Er zijn twee grote redenen waarom ik op zoek ben gegaan naar antwoorden op mijn vragen in verband met het thema 'levensvragen van kinderen over de dood'. Enerzijds omdat ik als kind zelf mijn opa ben verloren en hierna heel veel vragen had, waarvan sommige nog steeds onbeantwoord en anderzijds omdat ik zelf tijdens mijn stages al geconfronteerd ben geweest met kinderen die vragen hebben over de dood.

Verdergaand op deze twee redenen ben ik op zoek gegaan naar welke vragen kinderen kunnen hebben over de dood en hoe je daarmee moet omgaan, want uit eigen ervaringen vind ik toch dat zowel op mijn vragen van vroeger als op de vragen die ik aan kleuters gegeven heb niet voldoende antwoord heb gegeven. Dit is vooral te wijten aan het feit dat voor sommige mensen de vragen van kinderen onverwacht komen en er dus maar snel een al dan niet juist antwoord op gegeven wordt. Ik vond het daarom wel belangrijk om hier naar op zoek te gaan.

Uit mijn onderzoek is gebleken dat kinderen heel wat vragen kunnen hebben, naargelang de leeftijd van het kind, beseft hij/ zij al meer wat dood betekent en kunnen de vragen ook al meer uitgebreid of ingewikkelder zijn. De vragen van kinderen kunnen heel uiteenlopend zijn en gaan van " waar gaat oma nu naartoe als ze dood is", tot " waarom heeft oma nog een bril op nu ze toch niks meer kan zien?".

Uiteindelijk is het niet zeker dat kinderen allemaal zoveel vragen stellen en zelfs dan kan het zijn dat deze bovenstaande vragen niet eens aan bod komen. Om uit te zoeken welke vragen kinderen nu effectief stellen, heb ik een aantal interviews gedaan waaruit ook een aantal vragen naar boven gekomen zijn.
Vragen zoals " zouden er veel poezen zijn in de poezenhemel?", "waarom worden de spulletjes van peter weggedaan?" en " heeft ons broertje ooit zijn oogjes open gehad?".


Je merkt zelf al op dat de ene vraag makkelijker te beantwoorden is dan de andere en dat het niet altijd even makkelijk is om een goed antwoord te geven. Er zijn twee visies die je kan hebben over het antwoorden op de vragen, enerzijds de waarheid vertellen en anderzijds kiezen voor een iets meer 'gefantaseerde waarheid'.Voor dat laatste kan je bijvoorbeeld vertellen dat de oma's naar de hemel gaan en dat ze een sterretje worden. Uiteindelijk zijn beide visies correct en kan er niet echt een duidelijk antwoord gegeven worden want vaak weten volwassenen zelf niet de juiste antwoorden. Wat wel belangrijk is, is dat je het kind geruststelt met de antwoorden die je geeft.

Tot slot ben ik ook nog kort ingegaan op de vragen van kinderen die zelf binnenkort zullen sterven, want wat moet je hen antwoorden als het niet om anderen gaat maar om zichzelf?
Ook dit is moeilijk aan te pakken, maar op de vragen zoals " zal ik vriendjes hebben in de hemel?", "waarom ga je niet met me mee mama?" en "waarom ga ik nu al dood?" kan je best ook de kinderen geruststellen en zoveel mogelijk 'juiste' informatie geven, want later kan je daar alleen maar spijt van hebben dat je het niet voldoende gedaan hebt.

Als tip kan ik nog meegeven dat er ook prentenboeken bestaan waarin dergelijke situaties voorkomen en waarom er op bepaalde vragen een antwoord wordt gegeven. Deze boeken kunnen een hulp zijn om de moeilijke vragen van kinderen te beantwoorden.

Met vriendelijke groeten,

Winnie Celis